Osobowość – co to takiego?

Czym jest osobowość?

Osobowość można najprościej zdefiniować  jako zestaw cech psychiki i zachowań, poprzez które każda osoba odróżnia się od innych ludzi. Wyróżniamy tyle rodzajów osobowości, ile ludzi jest na ziemi i to właśnie osobowość sprawia, że człowiek jest unikalny. Wśród wielu różnych definicji funkcjonuje jedna z tych bardziej popularnych zgodnie, z którą osobowość człowieka to zespół cech wzajemnie wpływających na siebie, które uwidaczniają się w zachowaniu. Co ciekawe, ludzie z podobnymi cechami osobowości mogą funkcjonować zupełnie inaczej.

Część cech osobowości jest wrodzona, a część nabyta. Cechy te mogą dotyczyć  zarówno sfery biologicznej, psychicznej, a także społecznej. Osobowość kształtowana jest przez wszystkie czynniki z którymi spotykamy się w życiu. Warte podkreślenia jest to, że osobowość jest ewolucyjnie zdolna do adaptacji. Innymi słowy, cechy osobowości pozwalają nam przetrwać nawet te trudne doświadczenia kryzysowe.

Kiedy mówimy o zaburzonej osobowości?

Zaburzona osobowość kształtuje się najczęściej we wczesnym dzieciństwie i polega na stosowaniu nieadaptacyjnych wzorców zachowań. Metaforycznie rzecz ujmując, zaburzoną osobowość można porównać do wgrania oprogramowania komputerowego z błędem, które zakłóca pracę całego systemu i denerwuje użytkowników. Osoba o zaburzonej osobowości bardzo często odczuwa cierpienie z powodu tego, jak postrzega świat oraz jak na niego reaguje. Zdarza się, że cierpią również osoby z otoczenia jednostki, dla których jej zachowania odbiegają od normy. Ważnym punktem nieprawidłowo ukształtowanej osobowości jest utrudnienie w tworzeniu stałych, zdrowych relacji z innymi ludźmi. Związki często są burzliwe, nietrwałe, a nierzadko i toksyczne.

Warto powiedzieć wprost: nie ma czystych typów osobowości, tak jak i nie ma czystych typów zaburzeń osobowości. Tak jak opisano wyżej, osobowość zorganizowana jest z zespołu cech, a ich konkretna kombinacja może spełniać przesłanki zaburzenia osobowości o określnym typie. Mimo zakłóceń pracy systemu cech osobowości, cały organizm potrafi funkcjonować dość dobrze, szczególnie z pomocą operatorów systemu –psychologów, psychoterapeutów, psychiatrów. Czasem zdarza się jednak tak, że pomoc z zewnątrz jest niezbędna, by móc poradzić sobie z życiowymi wyzwaniami.

Czy zaburzenia osobowości da się leczyć?

Cechy osobowości są względnie stałe, aczkolwiek nie znaczy to, że nie można nad nimi pracować. Warto powtórzyć, że cechy osobowości przejawiają się w zachowaniu. Psychoterapia osobowości może trwać kilka lat, a efekt nigdy nie jest pewny. Zmiana zaburzonych zachowań może przynieść szybszą zmianę oraz poprawić jakość życia. Zawsze warto zgłosić się po pomoc psychologiczną lub psychiatryczną i nauczyć się żyć od nowa, bez wahań nastroju czy tkwiąc w toksycznej relacji. Leczenie zaburzeń osobowości jest możliwe, a wartość zdrowego życia bezcenna.